مرکز تحقیقات بیماریهای مزمن تنفسی

دکتر علیرضا ناجی در گفت وگو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، در پاسخ به این سوال که آیا ایجاد عفونت طبیعی دربدن به تزریق واکسن اولویت دارد، از برخی رویکردها مبنی برعدم استفاده از واکسن انتقاد کرد و توضیح داد: این موضوع که عفونت طبیعی می تواند به طور قطعی بدن را دربرابر ویروس ایمن کند، بزرگ نمایی کاذب درباره سیستم ایمنی در برابر عفونت طبیعی است.

وی با تاکید بر این که منطق ایجاد ایمنی طبیعی نمی تواند برای تمامی افراد جامعه کارایی لازم را داشته باشد، افزود: نمی شود با این ادعا که ایمنی طبیعی در مقایسه با استفاده از واکسن می تواند ایمن ترباشد، به افراد گارانتی  صدردصدی ایمنی طبیعی را دهیم چرا که پاسخ ایمنی بدن افراد در مواجه با کرونا متفاوت است و در این میان احتمال بروز اتفاقات غیر قابل جبران پس از ابتلا به کرونا هم وجود دارد.

احتمال عدم ایجاد آنتی بادی کرونا در بدن ۲۰ درصد مبتلایان

وی تاکید کرد: در پاسخ ایمنی طبیعی بدن افراد به ویروس کرونا تفاوت زیادی حتی تا ۲۰۰ برابر وجود دارد و این درحالی است که نزدیک به ۲۰ درصد از افرادی که دچار عفونت های طبیعی می شوند احتمال این که آنتی بادی در بدن این افراد ایجاد نشود هم وجود دارد.

وجود تفاوت در میزان آنتی بادی های حاصل از عفونت های طبیعی در بدن افراد مختلف

دکتر ناجی ضمن یادآوری این موضوع که افراد مختلف نسبت به عفونت های طبیعی واکنش های متفاوتی دارند گفت: ویروس کرونا با توجه به پروتئین هایی که دارد و بیان می کند و تعاملی که با ایمن بدن از راه های گوناگون برقرار می کند، بدن را تحت تاثیر قرار می دهد و این موضوع باعث می شود که درصد کفایتی  که از سیستم ایمنی که دریافت می کنیم متفاوت باشد چرا که به طورکلی درصد آنتی بادی های خنثی کننده حاصل از عفونت های طبیعی در افراد مختلف بسیارمتفاوت است.

رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه اثر بخشی واکسن ها را مورد تاکید قرار داد و افزود: زمانی که پای واکسن ها برای پیشگیری و درمان به میان می آید باید این موضوع را مورد توجه قرار دهیم که حداقل استفاده از واکسن یک راه حل بسیار مطمئن با پاسخی مشخص است.

وی افزود: واکسن ها مقادیر معین ویروس را با استاندارد های ایمن به بدون وارد می کنند، بنابراین نتیجه نیز پاسخ مطمئن تری خواهد داشت.

چرا ایمنی ناشی از واکسن قابل اطمینان تر از ایمنی عفونت های طبیعی است؟

این استاد دانشگاه با اشاره به این که پاسخ سیستم ایمنی افراد درمقابل دریافت واکسن تقریبا یکسان است عنوان کرد: یکی از مهمترین دلایل امنیت واکسن ها این است که  افراد با مقادیر مساوی از واکسن و با ساختاری ایمن برخورد می کنند.

وی با اشاره به این که مبتلایان به کرونایی که مقادیر بالاتر ویروس را دریافت کرده اند در مقایسه با افرادی که به فرم های خفیف تر بیماری مبتلا شده اند به مراتب آنتی بادی ضعیف تری هم در بدنشان ایجاد می شود تاکید کرد: افرادی که به فرم های خفیف کرونا مبتلا و درمان شده اند، نفع بیشتری از واکسن می برند چرا که مقادیر کمتری از آنتی بادی را نیز دریافت کرده اند.

۲۰ درصد جوانان مبتلا به کرونا به بخش های مراقبت های ویژه منتقل می شوند

وی ادامه داد: مطالعاتی که در سه هزار فرد بین ۱۸ تا ۳۵ سال مبتلا به کووید ۱۹ و بستری در بیمارستان انجام شده نشان می دهد که از این تعداد ۲۰ درصد از مبتلایان به بخش های مراقبت های ویژه پس از مدتی بستری منتقل شدند و متاسفانه از این تعداد نیز سه درصد مرگ ومیر ناشی از کرونا نشان از جدی بودن این ویروس حتی در افراد جوان و بدون بیماری زمینه ای دارد.

پرهیز از کلی گویی درباره مسائلی که با جان مردم در ارتباط است

دکتر ناجی با بیان این که در حوزه سلامت و مواردی که با جان مردم درارتباط است باید از کلی گویی پرهیز کرد گفت: این مقایسه که جوانان نسبت افراد مسن و خانم ها در مقایسه با آقایان به مدل خفیف تر و ضعیف شده بیماری مبتلا می شوند یک کلی گویی است و برای تمامی افراد جامعه صدق نمی کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تاکید کرد: هیچ گارانتی وجود ندارد که در ابتلا به عفونت های طبیعی کووید چه اتفاقی رخ می دهد چرا که گوناگونی پاسخ ایمنی در افراد متفاوت است.

وی با بیان این که طبق مطالعات بعد از چندماه آنتی بادی ها در بدن بهبودیافتگان کرونایی رفته رفته کاهش می یابد به درصدبالای بیماری های زمینه ای در کشور اشاره کرد و ضرورت استفاده از واکسن ها را مورد تاکید قرار داد.

واکسن از رنج ناشی از عوارض بیماری جلوگیری می کند

دکتر ناجی به یکی دیگر از دلایل برتری واکسن در مقایسه یا عفونت های طبیعی خصوصا کووید ۱۹ را عوارض کرونا حتی تا ماه ها پس از بهبود دانست و افزود: واکسن ها معمولا عارضه ای ندارند و یا عوارض آنها بسیار محدود است و این درحالی است که بسیاری از افراد حتی پس از بهبود همچنان از عوارض کووید ۱۹ رنج می برند.

رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه با بیان این که حتی نمی توان جهانی را بدون واکسن متصور شد گفت: واکسن ها خدمات زیادی به بشر در زمینه سلامت کرده اند، به طور مثال در بیماری های همانند آبله، سل، سرخک، سرخچه و فلج اطفال واکسن ها نقش موثری داشته و باعث ریشه کنی بسیاری از بیماری ها شده اند.

مروری بر تغییرات کووید ۱۹ از ابتدای پیدایش تا کنون

وی با اشاره به این که تغییرات در ساختار ویروس ها موضوعی عادی است اظهار کرد: ویروس ها به دلیل تمایل بقاء در طبیعت همواره در حال تغییر هستند.

رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه با بیان این که شش مدل مختلف ژنتیکی از ویروس کرونا تاکنون شناسایی شده که در حال تکثیر و چرخش است توضیح داد: روزهای اول شیوع پاندمی کووید صحبت از گونه مختلف L   و S  ویروس کرونا بود درحالیکه مدل L  بیماری زایی وخیم تری داشت و با گذشت چندماه ویروس L  به Vو Gتبدیل شد و در حال حاضر G  نیز به سه بخش GR، GHو GVتغییر کرده که درحال حاضر درحال انتقال است.

وی افزود: بیشترین رده ژنتیکی شناخته شده و در گردش ویروس کووید ۱۹ در دنیا گونه های G  هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به آخرین داده ها در مورد واکسن ها کرونا گفت: در حال حاضر دوواکسن فایزر و مدرنا مجوزهای سازمان غذا و داروی آمریکا را اخذ کرده اند که هر دوی این واکسن ها در دسته واکسن های ژنومیک قرار دارند.

فعالیت ۲۰۰ کمپانی برای تولید واکسن اثربخش کرونا

دکتر ناجی از اثربخشی و کارایی بالای واکسن های وارد شده به بازار در برابر کرونا خبرداد وافزود: درحال حاضر حدود ۲۰۰ کمپانی درحال فعالیت و مطالعه برای تولید واکسن اثربخش در حوزه کرونا هستند.

رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه با بیان این که واکسن ها به لحاظ ماهیت و اثربخشی به گروههای مختلف تقسیم می شوند، ادامه داد: این تصور که واکسن کرونا حاوی ویروس ضعیف شده کووید ۱۹ است تصوری غلط است چرا که درواقع واکسن کووید ۱۹همانند واکسن آنفولانزا واکسنی غیرفعال است که پس از کشت ویروسی مورد استفاده قرار می گیرد و دسته دوم واکسن های مورد استفاده هستند.

این استاد دانشگاه با بیان این که دسته سوم واکسن های کووید از وکتورمناسب نوع دیگری از طیف واکسن های مقابله با کرونا هستند، خاطرنشان کرد: در این مدل  ویروس ها تکثیر پیدا نمی کنند بلکه درواقع پروتئین اسپایک در وکتورها به صورت ظاهر ویروس قرار داده می شود و به بدن فرد تزریق می شود.

دکتر ناجی افزود: دسته چهارم واکسن هایی هستند از جنس پروتیین که پروتئین اسپایک را تولید می کنند و برنانو پارتیکلها قرار داده می شوند و در ادامه این مجموعه  را به عنوان واکسن به بدن تزریق می کنند.

این استاد دانشگاه با اشاره به این که دسته  دیگری از واکسن ها هم درحال ساخت و ورود به بازار است، درباره این واکسن نیز توضیح داد: این واکسن توسط شرکتی ساخته شد که پیشتر این شرکت برای ابولا واکسن تولید و به بازار عرضه کرده بود، به شکلی که در تولد آن تقریبا از همان ساختار استفاده شده است.

وی افزود: در این مدل از نوعی ویروس از خانواده رابدو ویروس استفاده می شود به نام VSVو در آن ژن پروتئین اسپایک را قرار داده، ویروس در بدن تکثیر می شود و مقدار زیادی پروتئین در بدن تولید می شود، این واکسن در صورت ورود به بازارهمانند واکسن های ژنومیک، کارایی بسیاربالایی خواهد داشت.

جهان بدون واکسن جهانی تیره و تار است

رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه در پاسخ به این سوال که ایمنی طبیعی بر استفاده از واکسن اولویت دارد یا خیر گفت: جهان بدون واکسن جهانی تیره و تار است.

دکتر ناجی با بیان این که حتی نمی توان جهانی را بدون واکسن متصور شد گفت: واکسن ها خدمات زیادی به بشر در زمینه سلامت کرده اند به طورمثال در بیماری های همانند آبله، سل، سرخک، سرخچه و فلج اطفال واکسن ها نقش موثری داشته و باعث ریشه کنی بسیاری از بیماری ها شده اند.

وی با اشاره به این که سوال اصلی این است که آیا عفونت طبیعی ایمنی قوی تری دارد یا واکسن می تواند جامعه را در برابر ویروس کووید ۱۹ایمن کند، از کارایی بالای واکسن کرونا تا رقمی نزدیک به ۹۶ درصد خبر داد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه ضمن مقایسه اثربخشی واکسن کووید ۱۹ با آنفولانزا خاطرنشان کرد: واکسن آنفولانزا تنها بین ۵۰ تا ۷۰ درصد کارایی دارد و این درحالی است که واکسن کووید ۱۹ بسیار بیشتر از این مقدار کارایی دارد.