مرکز تحقیقات بیماریهای مزمن تنفسی

برونکوسکوپی چیست؟
برونکوسکوپی روشی است که در آن پزشک درون مجاری هوایی بزرگ شما (نای و نایژه) را می بیند. نای و نایژه لوله های اصلی هستند که هوا را به ریه ها حمل می کنند.
معمولا از برونکوسکوپ انعطاف پذیر (فیبراپتیک) استفاده می شود. برونکوسکوپ یک لوله تلسکوپی ظریف، نازک (به ضخامت یک مداد) و قابل انعطاف می باشد.
برونکوسکوپ از طریق بینی یا دهان به پایین و پشت گلو، به درون نای و به پایین به درون نایژه عبور داده می شود. فیبر اپتیک اجازه می دهد نور به پایین رفته و محیط داخل ریه را روشن کند تا پزشک بتواند بافت راه های تنفسی و ریه را به وضوح ببیند.
برونکوسکوپ سخت (رژید) بسیار کمتر استفاده می کنند. این برونوسکوپ مانند یک تلسکوپ باریک و مستقیم است. این برونوسکوپ ممکن است برای برخی از روش ها، و در کودکان مورد نیاز باشد. این وسیله نیاز به بیهوشی عمومی دارد. (برونکوسکوپ منعطف یا فیبراپتیک فقط نیاز به آرام بخش دارد).
هر دو نوع برونکوسکوپ یک کانال جانبی دارند که ابزارهای نازک می تواند از آن به پایین عبور کنند که جهت نمونه برداری (بیوپسی) از پوشش داخلی نایژه یا ساختارهای جانبی نایژه مورد استفاده قرار می گیرد.

چه کسی باید برونکوسکوپی انجام دهد؟ چرا برونکوسکوپی می شویم؟

برای کمک به تشخیص یک مشکل و بیماری
دلایل مختلف برای داشتن یک برونکوسکوپی وجود دارد. به عنوان مثال اگر شما سرفه های مداوم یا سرفه خونی دارید که علت آن مشخص نیست. اگر در عکس رادیوگرافی اشعه ایکس از قفسه سینه شما یک سایه غیر معمول، توده یا فرم غیر طبیعی دیده شود که قابل توجیه نیست. پزشک ممکن است یک بیوپسی (نمونه) در طی برونکوسکوپی بگیرد. بعد از آن نمونه در زیر میکروسکوپ از نظر التهاب، عفونت یا سرطان بررسی می شود. شستشوی ریه (لاواژ برونش) نیز گاهی در حین برونکوسکوپی برای کمک به تشخیص شرایط خاص ریه انجام می شود.

برای درمان مشکلات مختلف
همانطور که گفته شد، برونکوسکوپ یک کانال جانبی دارد که از آن ابزار های مختلفی عبور داده می شود. به عنوان مثال از این ابزار برای این موارد استفاده می شود، برای حذف یک شی کوچک (مانند بادام زمینی که در گلو پریده باشد) که به راه هوایی رفته است، برای باز کردن راه هوایی مسدود شده (به کمک فنر یا استنت) یا برداشتن توموری که راه هوایی را مسدود کرده است.

در طول برونکوسکوپی چه اتفاقی می افتد؟
برونکوسکوپی با استفاده از برونکوسکوپ انعطاف پذیر
برونکوسکوپی انعطاف پذیر معمولا به عنوان یک عمل سرپایی انجام می شود. پزشک درون بینی و پشت گلوی شما را با اسپری کردن ماده بی حس کننده موضعی، بی حس می کند. این ممکن است طعم ناخوشایندی ایجاد کند. همچنین، به طور معمول برای کمک به آرامش تان یک آرام بخش به شما داده می شود. این آرام بخش معمولا با تزریق به داخل رگ پشت دست تان داده می شود.
آرام بخش شما را خواب آلود و کسل می کند، اما بیهوشی عمومی نیست و باعث به خواب رفتن شما نمی شود. با این حال، اگر شما آرام بخش دریافت کنید بعید است که چیزی در مورد برونکوسکوپی به یاد داشته باشید.
همچنین برای بررسی ضربان قلب و فشار خون تان در طی عمل به یک مانیتور متصل می شوید. وسیله ای به نام پالس اکسی متر نیز مانند گیره بر روی انگشت شما قرار داده شود تا میزان اکسیژن خون شما را نشان دهد و در مواقع نیاز به شما اکسیژن داده شود. این وسیله ضرر و دردی ندارد. یک لوله پلاستیکی نرم در داخل سوراخ بینی تان قرار داده می شود تا در طی عمل به شما اکسیژن بدهد.
پزشک نوک برونکوسکوپ را به یک سوراخ بینی وارد می کند و سپس به آرامی آن را به پشت گلو و نای شما  وارد می کند (گاهی اگر حفره بینی شما باریک باشند به جای بینی از طریق دهان وارد می شوند). پزشک درون برونکوسکوپ را نگاه می کند و پوشش نای و نایژه اصلی (راه های هوایی اصلی) را بررسی می کند. همچنین، برونوسکوپ های مدرن از طریق یک دوربین متصل تصاویر را به یک مانیتور منتقل می کنند. برونکوسکوپ ممکن است باعث سرفه شود.
ممکن است پزشک یک یا چند نمونه از بخش هایی از پوشش داخلی راه های هوایی را - بسته به دلیلی که آزمایش انجام شده و آنچه می بیند- بردارد. این کار بدون درد است. نمونه بیوپسی برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود، و در زیر میکروسکوپ بررسی می شود.
گاهی اوقات شست و شوی ریه (لاواژ برونش) انجام می شود. برای شست و شوی ریه مقداری مایع به داخل بخشی از ریه فرستاده شده و سپس با سرنگ کشیده می شود. سپس مایع در آزمایشگاه برای سلول های غیر طبیعی و ذرات دیگری که ممکن است در بیماری های خاص وجود داشته باشند، مورد بررسی قرار می گیرد. در انتها برونکوسکوپ به آرامی بیرون کشیده می شود.
خود برونکوسکوپی معمولا حدود 20 تا 30 دقیقه طول می کشد. با این حال، شما باید حداقل دو ساعت را  برای آماده سازی، اثر کردن آرام بخش، انجام برونکوسکوپی و ریکاوری در نظر بگیرید.

برونکوسکوپی سخت (رژید)
روش برونکوسکوپی سخت مانند روش برونکوسکوپی انعطاف پذیر است با این تفاوت که این نوع برونکوسکوپی به بیهوشی عمومی نظیر بیهوشی در عمل های کوچک نیاز دارد. بعد از دریافت مواد بیهوش کننده چیز بعدی که می فهمید زمانی است که در اتاق ریکاوری بیدار می شوید.

برونکوسکوپی نیاز به چه آمادگی دارد؟
شما معمولا قبل از برونکوسکوپی یک آزمایش خون برای بررسی چگونگی انعقاد خون خود خواهید داشت. این آزمایش اطمینان می دهد که شما بعد از عمل دچار خونریزی نمی شوید. ممکن است به شما توصیه شود برای یک هفته قبل از برونکوسکوپی هیچ دارویی که بر لخته شدن خون تاثیر می گذارد، مانند آسپرین و وارفارین مصرف نکنید (اگر شما این داروها را برای مشکلات دیگر مصرف می کنید باید با پزشک خود مشورت کنید)

علاوه بر این، شما باید قبل از آزمایش دستورالعمل هایی مانند موارد زیر را از بیمارستان دریافت کنید:
- شما باید برای ساعت چند ساعت قبل از برونکوسکوپی از خوردن و نوشیدن خودداری کنید. (جرعه های کوچک آب ممکن است تا دو ساعت قبل از آزمایش مجاز باشد)
- شما نیاز به کسی دارید که شما را تا خانه همراهی کند، زیرا به دلیل آرام بخش شما خواب آلود خواهید بود.

پس از برونکوسکوپی انعطاف پذیر چه انتظاری می توان داشت؟
اگر به شما آرام بخش داده شود، بعد از پایان برونوسکوپی ممکن است یک ساعت یا بیشتر طول بکشد تا آماده رفتن به خانه شوید. آرام بخش معمولا باعث احساس کاملا خوشایند و آرامش در شما خواهد شد. با این حال، به مدت 24 ساعت پس از آرام بخش شما نباید رانندگی کنید، نباید با ماشین آلات کار کنید و یا نباید مشروبات الکلی بنوشید. شما باید برای دو ساعت پس از برونکوسکوپی از خوردن و نوشیدن هر چیزی خودداری کنید زیرا گلو شما هنوز بی حس خواهد بود. شما نیاز به کسی دارید تا شما را تا خانه همراهی کنید و به مدت 24 ساعت در کنارتان بماند تا اثرات داروها به طور کامل از بین بروند. اکثر مردم قادرند پس از 24 ساعت به فعالیت های عادی روزمره خود را شروع کنند.
قبل ترخیص، پزشک آن چه را که دیده است با شما در میان می گذارد. اگرچه، به دلیل آرام بخشی که دریافت کرده اید ممکن است گفته های پزشک را به یاد نیاورید. پس بهتر است همراه شما صحبت های پزشک را یادداشت یا ضبط کند و بعدا که حال شما بهتر شد به شما انتقال دهد.

آیا برونکوسکوپی عوارض جانبی و خطر دارد؟
در بسیاری از موارد برونوسکوپی بدون هیچ مشکلی انجام می شوند. بینی و گلو شما ممکن است برای یک یا چند روز پس از آن کمی دردناک باشد. ممکن است به علت داروهای مسکن برای چند ساعت احساس خستگی و خواب آلودگی کنید. خطر کمی برای بروز عفونت گلو یا قفسه سینه و ریه پس از برونکوسکوپی وجود دارد.
اگر از شما بیوپسی گرفته شده باشد، ممکن است سرفه های تان با مقدار کمی خون همراه باشد. به ندرت، برونکوسکوپی می تواند باعث صدمه به ریه شود. اگر بیوپسی تخصصی بافت ریه گرفته شود احتمال آسیب به ریه بیشتر است. عوارض جدی ناشی از برونکوسکوپی، نادر می باشند.

 

منبع:

www.familydoctor.ir :: پزشک خانه شما