مرکز تحقیقات بیماریهای مزمن تنفسی

به گزارش روابط عمومی، دکتر منصور رضایی دكتراي تخصصي علوم تغذيه و رژيم درماني بیمارستان دکتر مسیح دانشوری و عضو هیات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي در خصوص تغذیه در این ماه مبارک گفت: هدف ما از روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان علاوه بر اجر معنوی آن، بهره بردن از منافع جسمانی و روحی- روانی این ماه مبارک است. وی افزود: داشتن یک برنامه تغذیه ای درست  در این ایام به ویژه هنگام افطار و سحر باعث شود با کمترین مشکل از مزایای روزه  بهره ببریم و به مشکلاتی مانند ضعف بدنی، افت فشار، تشنگی و سایرعوارض گرسنگی نظیرکاهش آستانه تحمل و توجه نیز دچار نشویم.
دکتر رضایی تصریح کرد: بنابراین اگر بخواهیم در عین روزه داری از برکات این ماه عزیز نهایت فیض را ببریم و خلق و خوی محمدی (ص) داشته باشیم رعایت نکات و توصیه های تغذیه ای- بهداشتی ماه رمضان الزامی است.
1-    در صورتی که فردی به هر دلیل تحت مراقبت پزشک قرار دارد، توصیه می‌شود برای روزه گرفتن حتما ابتدا با پزشک خود مشورت کند.
2-    وعده سحری باید با آرامش مصرف شود به همین دلیل توصیه می‌شود با فاصله زمانی مناسب از خواب بیدار شده تا وعده سحری را با آرامش مصرف کنند.
3-    مصرف کله‌ پاچه و سیرابی و کلا غذاهای چرب و سرخ شده موجب تشنگی زیاد در طول روز می‎شود در نتیجه مصرف این‌ گونه غذاها در سحر توصیه نمی‌شود.
4-    خوردن هرنوع غذای کنسروی(تن ماهی) و یا  فست فود, نوشابه‎های گازدار, تنقلات فراوان، انواع شربت و شیرینی‎های دارای شکر زیاد در وعده سحر به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
5-    از غذاهای پر فیبر، بیشتر مصرف کنید. میوه ها، سبزیجات ، غلات کامل و حبوبات همه این ها دارای کربوهیدرات پیچیده، فیبر، ویتامین، عناصر معدنی هستند و کم چرب و بدون کلسترول می باشند و برای سحر مناسب می باشند.
6-    بهتر است در وقت سحر از کربوهیدرات های پیچیده استفاده کنید، زیرا این گروه تا 8 ساعت در بدن باقی می مانند. این در حالی است که کربوهیدرات های ساده(مانند: شکر) فقط 3 تا 4 ساعت در بدن می مانند. کربوهیدرات های پیچیده شامل: نان، عدس، جو، غلات، برنج، سیب زمینی ، میوه، سبزیجات و حبوبات می باشند.
7-    بخشی از انرژی را باید از لبنیات کم چرب، گوشت بدون چربی، مرغ و ماهی به دست آورید.
8-    خوردن شکر و کربوهیدرات های تصفیه شده نظیر: نان  و آرد سفید و همین طور مواد غذایی شور و چرب و چاشنی های تند را در سحر کاهش دهید.
9-    مصرف بادمجان، فلفل , ادویه و مواد ادرارآوری نظیر چای و فهوه در وعده سحر باعث از دست دادن آب بدن می شوند.موجب تشنگی در طول روز می‎شود.
10-    بهتر است مانند سایر اوقات، سه وعده غذایی داشته باشید: سحری، افطار و شام. همچنین بین افطار و شام باید فاصله باشد.
11-    برای رفع یبوست و بوی بد دهان ، بهتر است میوه و سبزی را در سه وعده غذایی خود منظور کنید. بهتر است بعد از خوردن سحری، 2-1 عدد میوه و مقداری سبزی مصرف کنید و بقیه میوه و سبزی را در زمان شام مصرف کنید.
12-    استفاده از غذاهای پر پروتئين ولی کم نمک مانند تخم مرغ، سويا، گوشت، مرغ، ماهی، لبنيات و حبوبات در وعده سحری باعث می‌شود كه قند خون ديرتر افت پيدا كند و فرد كمتر احساس ضعف كند.
13-    هنگام سحری آب زياد ننوشید.از مصرف ته ديگ و غذاهای بسيار چرب و شور مانند آش شور، برنج و ماكارونی پرچرب در وعده سحری پرهيز كنيد.
14-     از مصرف مواد غذايی شيرين مانند زولبيا و باميه در سحر پرهيز كنيد زیرا باعث افت سريع قند خون و احساس گرسنگی در طول روز می‌شود.
15-    برای مهار تشنگی از خوردن غذاهايی مانند مواد غذایی فراوری شده  نظیر سوسيس و كالباس، سس مايونز و یا سير، پياز در وعده سحری پرهيز كنيد.
16-    برای پيشگيری از بوی آزار‌دهنده دهان در طول روز، از مصرف سير و پياز در وعده سحر بپرهيزيد.
17-    اگر تخم‌مرغ میل می‌كنید به صورت آب‌پز سفت شده باشد.تخم‌مرغ نیمرو زیان‌بخش بوده و همچنین دیر هضم‌تر از تخم مرغ آب‌پز است.
این متخصص علوم تغذيه و رژيم درماني بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در خصوص  ویژگی های افطاری مناسب به موارد ذیل اشاره کرد:
1-    مهمترین مسئله در افطار خویشتن داری در خوردن به همراه آهسته خوردن و خوب جویدن است و پرهیز ازتند-سریع و پرخوری است.
2-    حجم غذای افطار باید کم باشد تا قبل از شام خوردن از معده خارج شده باشد.
3-    هنگام افطار از آغاز كردن تغذیه با آب سرد،نوشابه و مانند اینها جدا خودداری كنید.به جای آب سرد, كمی آب یا چای ولرم میل كنید.
4-    در افطار از غذاهای حجیم استفاده نکنید، بلکه بدن خود را آرام آرام برای شام آماده کنید. در غیر این صورت شما دچار انواع بیماری های گوارشی از قبیل: سوزش معده ، نفخ و... می گردید.
5-    معده خالی در هنگام افطار تحمل غذای سنگین را ندارد،لذا خوردن غذاهای سهل‌الهضم و تقریبا نرم برای افطار مناسب‌تر است.
6-    افطار را با خوردن خرما،كشمش،عسل و به‌‌طور كلی با یك قند طبیعی آغاز كنید.به این ترتیب اشتها كنترل می‌شود و زیاده‌خوری كم‌تر پیش می‌آید.
7-    خوردن چای شیرین (عسل) كم‌رنگ،شیرولرم،فرنی و حلیم كم ‌روغن در آغاز افطار مناسب است.
8-    در افطار خوردن نان و پنیر و سبزی (ضدعفونی شده) یا نان و پنیر و مغز گردو توصیه می‌شود.
9-    از آشامیدن آب فراوان در وسط غذا خودداری كنید.آب در وسط غذا سبب رقیق شدن شیره گوارشی و اختلال در هضم می‌شود.
10-    در زمان بین افطار تا سحر،البته با رعایت فاصله با غذا،آب و مایعات كافی بیاشامید.
11-    اگر در ماه رمضان دچار یبوست می‌شوید علاوه بر میوه از خورش‌های ملین مثل خورش آلو و خورش‌های سبزی‌دار بیشتر استفاده كنید.
12-    آشامیدن آب و مایعات یخ یا نوشابه خیلی سرد برای معده خالی زیان‌بخش است.
وی همچنین درباره ویژگی های شام مناسب سفارش کرد:
1-    بین افطار و شام باید یک فاصله کافی باشد.
2-    فاصله زمانی افطار و شام باید آن‌قدر باشد که در موقع صرف شام غذای هضم نشده در معده نباشد.
3-    زمان شام خوردن هم باید طوری برنامه ریزی شود که تا قبل از خواب زمان کافی برای هضم وجود داشته باشد.
4-     نباید با شکم پر به رختخواب رفت.
5-    حجم شام باید به نحوی کنترل شود تا هم امکان خوردن میوه بعد از شام باشد، هم تنقلات مرسوم بعد از شام بر محتویات معده فشار آورد، هم مشکلی در روند خواب پیش نیاورد و هم مانعی بر غذا خوردن در وقت سحر حاصل نشود.      
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خاتمه نوشیدنی‌های مناسب ماه رمضان را برشمرد درباره خصویات آنها گفت:
1-    شربت آبلیمو کم شیرین سبب ترشح بزاق شده و احساس تشنگی را در روزه داران برطرف می کند.
2-    شربت خاکشیر و تخم شربتی  از دیگر نوشیدنی‌های ماه رمضان شربت خاکشیر و تخم شربتی هستند که خنک کننده و ضد عطش‌اند و می‌توانند آب را درون دانه‌های خود نگه دارند و به تدریج آن را به بدن برسانند. در نتیجه نیاز بدن را به مدت طولانی تر نسبت به آب تأمین می‌کنند. بهتر است آنها را بدون شکر یا با شکر کم مصرف کرد
3-    کاسنی  در بین عرقیات سنتی، فقط کاسنی خاصیت خنک کنندگی بدن را دارد، از این رو پیشنهاد می‌شود نوشیدنی‌های مخصوص ماه رمضان مانند خاکشیر را با کمی کاسنی و گلاب مخلوط و سپس استفاده کنید.
4-    شربت سکنجبین شربت سکنجبین به تنهایی یا با اضافه کردن سکنجبین به خاکشیر نیز می‌تواند به رفع عطش کمک کند و بهتر است این ترکیب را تهیه و برای رفع تشنگی آن را بنوشید.
5-    دم کرده نعناع   دم کرده برگ خشک نعناع یا مخلوط آن با عسل بین افطار تا سحر موجب رفع تشنگی خواهد شد. تهیه و مصرف شربت نعناع نیز برای رفع تشنگی بسیار مفید است. برای تهیه آن باید از شربت پایه استفاده کرد. جوشاندن آب و شکر به نسبت دو به یک و افزودن مقداری عرق نعناع و آب لیمو ترش، آن را بسیار گوارا و مفید می‌کند. این شربت نیز به میزان زیادی از عطش جلوگیری می‌کند و از نوشیدنی‌های توصیه شده برای ماه رمضان است.
6-    دم کرده لیمو عمانی با گل گاو زبان و نبات دم کرده لیمو عمانی با گل گاو زبان و نبات نیز می‌تواند علاوه بر رفع تشنگی، باعث آرامش و خواب مناسب در شب شود.
7-    شربت تمبر هندی با عسل: خیس کردن تمبر هندی و صاف کردن آن و سپس مخلوط آن با عسل و تهیه شربت، نوشیدنی مفیدی برای رفع یبوست در ماه رمضان محسوب می شود.
دکتر رضایی در پایان گفت: انشالله با رعایت نکات فوق الذکر به همراه تنوع غذایی و تازه خوری و تحرک کافی و دید و بازدیدهای خانوادگی – اجتماعی, ماهی پرخیرو برکت همراه با سلامتی و تندرستی داشته باشیم.