_1.png)
ویرس کرونا و روزه داری
آیا روزه داری در ماه رمضان باعث تضعیف سیستم ایمنی می شود؟
در حال حاضر با شیوع بیماری کرونا در جهان و از جمله ایران، این نگرانی وجود دارد که آیا روزه داری در ماه رمضان باعث تضعیف سیستم ایمنی یا افزایش خطر ابتلا به بیماری کرونا می شود یا خیر؟
در حال حاضر با شیوع بیماری کرونا در جهان و از جمله ایران، این نگرانی وجود دارد که آیا روزه داری در ماه رمضان باعث تضعیف سیستم ایمنی یا افزایش خطر ابتلا به بیماری کرونا می شود یا خیر؟
دکتر منصور رضایی متخصص تغذیه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در مصاحبه با روابط عمومی در خصوص اصولی ترین و ساده ترین پاسخی که می توان به این پرسش داد گفت: اگر افراد خواب کافی – منظم و آرامش و نشاط داشته باشند و همچنین فاصله گذاری اجتماعی رعایت شود، نکات ایمنی در بهداشت مواد غذایی و بهداشت فردی مورد توجه قرار گیرد و در فاصله افطار تا سحری از همه گروه های غذایی به صورت متنوع و به اندازه نیاز استفاده شود، روزه داری عاملی برای تضعیف سیستم ایمنی نخواهد بود.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه با رعایت اصول تغذیه ای ویژه ماه مبارک رمضان می توان ضمن استراحت دادن به اندام های درگیر گوارش غذا و فرصت دادن به کبد برای پاکسازی بدن از سموم و مواد نگهدارنده ای که از طریق غذا وارد بدن شده، سیستم ایمنی را نیز تقویت کرد.
دکتر رضایی اذعان داشت: اولین قدم در مورد رعایت نکات تغذیه ای ماه رمضان، مصرف صحیح وعده ها در ایام روزه داری است. بهترین تقسیم وعده و انتخاب های غذایی در زمانی که روزه هستیم به این شکل قابل تنظیم است:
وعده افطاری باید مشابه وعده صبحانه کامل باشد. بعد از چند ساعت ناشتا بودن، لازم است یک نوشیدنی ولرم همراه با یک منبع کربوهیدرات و پروتئین که به راحتی هضم می شود، میل کنید. آب گرم، چای کمرنگ یا شیر ولرم همراه با چند لقمه نان و پنیر و سبزی یا گردو یا یک کاسه کوچک آش یا حلیم می تواند انتخاب های خوبی در وعده افطار باشد
آنچه برای تقویت سیستم ایمنی در پیشگیری از ابتلا به بیماری ها به خصوص بیماری های تنفسی مثل کرونا اهمیت دارد، دریافت کافی ویتامین و آنتی اکسیدان ها از منابع غذایی است. میوه ها و سبزیجات تازه بهترین منبع غذایی دریافت ویتامین محسوب می شوند.
وی افزود: زمان مناسب مصرف میوه در میان وعده های بین افطار تا شام و همچینن شام تا قبل از خواب است. مصرف میوه کامل به جای آبمیوه های طبیعی به دلیل تامین بخشی از فیبر مورد نیاز بدن ارجحیت دارد. هر فرد بزرگسال سالم روزانه بین 2 تا 4 واحد از گروه میوه ها نیاز دارد تا ویتامین های لازم بدنش تامین شود. مصرف میوه کمتر از مقدار تعیین شده، علاوه بر این که دریافت کافی ویتامین های بدن را مختل و سیستم ایمنی را تضعیف می کند، با کاهش انرژی بدن، باعث ایجاد حالت ضعف، خستگی و عدم توانایی در تحمل گرسنگی و روزه داری می شود.
دکتر رضایی تاکید کرد: سبزیجات گروه مهم دیگری در تامین ویتامین ها و حفظ سلامت سیستم ایمنی است که باید روزانه بین 3 تا 5 واحد مصرف شود. مصرف این تعداد واحد از گروه سبزیجات می تواند به شکل سبزی خوردن همراه غذا یا به شکل مصرف خیار، گوجه، قارچ، سالاد یا حتی سبزی های پخته در غذا باشد.
متخصص تغذیه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری تصریح کرد: مصرف پروتئین ها به دلیل این که احتمال کمبود دریافت آن در ماه رمضان بیش از دیگر گروه های غذایی است، اهمیت بیشتری پیدا می کند. سلول های ایمنی، پادتن ها، آنزیم ها و بسیاری از هورمون های دخیل در ایمنی سلولی ماهیت پروتئینی دارند؛همچنین بدن برای تولید سلول های ایمنی، پادتن ها، آنزیم ها و بسیاری از هورمون های دخیل در ایمنی سلولی به ریزمغذی هایی نظیر آهن, سلنیوم و روی... نیاز دارد که بیشتر آن ها در منابع پروتینی یافت می شود.
دکتر رضایی با بیان اینکه هر گونه کمبود دریافت بر عملکرد ایمنی فرد تاثیرگذار است اظهار داشت: هر فرد بزرگسال سالم به مصرف روزانه 8/0 گرم پروتئین با کیفیت به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نیاز دارد. به عنوان مثال یک فرد 70 کیلوگرمی روزانه به 56 گرم پروتئین نیاز دارد. برای تامین این مقدار از پروتئین مورد نیاز بدن، باید در وعده های افطار، شام سبک و زود هضم و سحری از گروه های غذایی پروتئینی مانند حبوبات، آجیل و مغزها, گوشت قرمز، مرغ، ماهی یا تخم مرغ به صورت متنوع استفاده کنیم.
وی افزود: برای ورزشکاران این نیاز افزایش یافته و بر اساس سن رشد، حجم، شدت و نوع ورزش یا برنامه و اهداف تمرینی این نیاز متفاوت خواهد بود. لذا بهتر است ورزشکاران در مورد مصرف پروتئین روزانه خود با متخصص تغذیه مشورت کنند.
آن چه برای تحمل حدود 16 ساعت روزه داری و ناشتا بودن لازم است، خوردن یک وعده سحری مناسب شبیه به وعده نهار است که از همه گروه های غذایی از پروتئین گرفته تا کربوهیدرات پیچیده و فیبردار نظیر غلات کامل در آن وجود داشته باشد تا در طول روز کمتر تشنه شوند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: مصرف کافی آب و مایعات توصیه همیشگی متخصصان تغذیه به افراد در ایام روزه داری است. آن چه اهمیت دارد، تامین آب مورد نیاز بدن در طول شبانه روز است. اگر در فاصله افطار تا سحری و بین وعده های غذایی دریافت کافی از آب یا چای کمرنگ و شیر داشته باشیم، نگرانی برای کم آب شدن بدن وجود نخواهد داشت. حداقل دریافت در خانم ها 8 لیوان و آقایان 10 لیوان از آب و مایعات است که با توجه به شرایط آب و هوایی، فیزیولوژیک یا بیماری های احتمالی این مقدار ممکن است بیشتر هم باشد.
دکتر رضایی عنوان داشت: توصیه های مختلفی برای تقویت سیستم ایمنی وجود دارد که برخی از آنها مبتنی بر شواهد علمی هستند. توجه به نکات گفته شده و موارد زیر می تواند در روزه داری و انجام عبادات این ماه پرفیض بدون افزایش ریسک ابتلا به بیماری های ویروسی کمک کننده باشد:
• خواب کافی به میزان حداقل 8 ساعت در شبانه روز
• تنظیم ساعات خواب، عدم شب بیداری و بر هم نزدن ریتم شبانه روزی بدن
• دور کردن استرس و داشتن آرامش
• مصرف همیشگی وعده سحری به عنوان وعده اصلی
• مصرف مقادیر معقول از مواد غذایی توصیه شده مانند سیر، پیاز، زنجبیل یا لیموترش- نارنج و عدم افراط و تفریط
• استفاده منطقی از ادویه جاتی مثل زردچوبه و زنجبیل در غذاها به عنوان عامل ضد التهاب در بدن
• مصرف کنترل شده مواد غذایی حاوی فلاوونوئیدها مانند چای سبز, بابونه و سنبل الطیب و اسطوخودوس
• مصرف آب لیمو و آب نارنج تازه همراه با سبزیجات یا سالاد
• کاهش مصرف قندهای ساده مانند قند شکر مربا و شربت, زولبیا، بامیه، کیک و شیرینی
• کاهش یا عدم مصرف غذاهای چرب و سرخ شده
• مصرف لبنیات به شکل کم چرب و پروبیوتیک
• مصرف بیش از حد چای و دمنوش به دلیل خاصیت دیورتیک و ادرار آوری، بدن را با کم آبی مواجه می کند.
• بهترست غلات کامل و حبوبات بصورت ترکیبی و متنوع بصورت خیس کرده و جوانه زده مصرف شود.
• بهترست آجیل ها و مغزها به شکل تازه و بی نمک بوده و ترجیحا قبل مصرف پخته یا تفت داده شود.
• بهترست میوه های قابل سشتشو و پوست کندن و ضدعفونی نظیر موز مرکبات ..... مصرف شود.
• بهترست سبزیجات تازه قابل سشتشو و ضدعفونی و ترجیحا قبل مصرف پخته یا تفت داده شود.
• بهترست از گوشت های تازه و متنوع فراوری نشده بفرم کاملا پخته مصرف شود.
• بهترست از مصرف غذاهای نیم پز نظیر تخم مرغ عسلی و کبابها به جز کباب ماهیتابه ای اجتناب شود.
این متخصص تغذیه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در خاتمه تاکید کرد: در خصوص ویتامین D با توجه شایع بودن کمبود آن در بسیاری از افراد جامعه برای مصرف مکمل این ویتامین یا متخصص تغذیه مشورت کنید. هرچند در خصوص اثر ویتامین D در پیشگیری و ویتامین C با دوز بالا در درمان کووید 19 صحبت های زیادی شده، اما اثر آنها به طور علمی اثبات نشده است. از انجا که مصرف زیاد ویتامین های محلول در چربی مانند ویتامین D می تواند موجب مسمومیت شود، بهتر است قبل از مصرف هر مکمل غذایی یا دارویی با متخصص تغذیه مشورت کنید.
دکتر منصور رضایی متخصص تغذیه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در مصاحبه با روابط عمومی در خصوص اصولی ترین و ساده ترین پاسخی که می توان به این پرسش داد گفت: اگر افراد خواب کافی – منظم و آرامش و نشاط داشته باشند و همچنین فاصله گذاری اجتماعی رعایت شود، نکات ایمنی در بهداشت مواد غذایی و بهداشت فردی مورد توجه قرار گیرد و در فاصله افطار تا سحری از همه گروه های غذایی به صورت متنوع و به اندازه نیاز استفاده شود، روزه داری عاملی برای تضعیف سیستم ایمنی نخواهد بود.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه با رعایت اصول تغذیه ای ویژه ماه مبارک رمضان می توان ضمن استراحت دادن به اندام های درگیر گوارش غذا و فرصت دادن به کبد برای پاکسازی بدن از سموم و مواد نگهدارنده ای که از طریق غذا وارد بدن شده، سیستم ایمنی را نیز تقویت کرد.
دکتر رضایی اذعان داشت: اولین قدم در مورد رعایت نکات تغذیه ای ماه رمضان، مصرف صحیح وعده ها در ایام روزه داری است. بهترین تقسیم وعده و انتخاب های غذایی در زمانی که روزه هستیم به این شکل قابل تنظیم است:
وعده افطاری باید مشابه وعده صبحانه کامل باشد. بعد از چند ساعت ناشتا بودن، لازم است یک نوشیدنی ولرم همراه با یک منبع کربوهیدرات و پروتئین که به راحتی هضم می شود، میل کنید. آب گرم، چای کمرنگ یا شیر ولرم همراه با چند لقمه نان و پنیر و سبزی یا گردو یا یک کاسه کوچک آش یا حلیم می تواند انتخاب های خوبی در وعده افطار باشد
آنچه برای تقویت سیستم ایمنی در پیشگیری از ابتلا به بیماری ها به خصوص بیماری های تنفسی مثل کرونا اهمیت دارد، دریافت کافی ویتامین و آنتی اکسیدان ها از منابع غذایی است. میوه ها و سبزیجات تازه بهترین منبع غذایی دریافت ویتامین محسوب می شوند.
وی افزود: زمان مناسب مصرف میوه در میان وعده های بین افطار تا شام و همچینن شام تا قبل از خواب است. مصرف میوه کامل به جای آبمیوه های طبیعی به دلیل تامین بخشی از فیبر مورد نیاز بدن ارجحیت دارد. هر فرد بزرگسال سالم روزانه بین 2 تا 4 واحد از گروه میوه ها نیاز دارد تا ویتامین های لازم بدنش تامین شود. مصرف میوه کمتر از مقدار تعیین شده، علاوه بر این که دریافت کافی ویتامین های بدن را مختل و سیستم ایمنی را تضعیف می کند، با کاهش انرژی بدن، باعث ایجاد حالت ضعف، خستگی و عدم توانایی در تحمل گرسنگی و روزه داری می شود.
دکتر رضایی تاکید کرد: سبزیجات گروه مهم دیگری در تامین ویتامین ها و حفظ سلامت سیستم ایمنی است که باید روزانه بین 3 تا 5 واحد مصرف شود. مصرف این تعداد واحد از گروه سبزیجات می تواند به شکل سبزی خوردن همراه غذا یا به شکل مصرف خیار، گوجه، قارچ، سالاد یا حتی سبزی های پخته در غذا باشد.
متخصص تغذیه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری تصریح کرد: مصرف پروتئین ها به دلیل این که احتمال کمبود دریافت آن در ماه رمضان بیش از دیگر گروه های غذایی است، اهمیت بیشتری پیدا می کند. سلول های ایمنی، پادتن ها، آنزیم ها و بسیاری از هورمون های دخیل در ایمنی سلولی ماهیت پروتئینی دارند؛همچنین بدن برای تولید سلول های ایمنی، پادتن ها، آنزیم ها و بسیاری از هورمون های دخیل در ایمنی سلولی به ریزمغذی هایی نظیر آهن, سلنیوم و روی... نیاز دارد که بیشتر آن ها در منابع پروتینی یافت می شود.
دکتر رضایی با بیان اینکه هر گونه کمبود دریافت بر عملکرد ایمنی فرد تاثیرگذار است اظهار داشت: هر فرد بزرگسال سالم به مصرف روزانه 8/0 گرم پروتئین با کیفیت به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نیاز دارد. به عنوان مثال یک فرد 70 کیلوگرمی روزانه به 56 گرم پروتئین نیاز دارد. برای تامین این مقدار از پروتئین مورد نیاز بدن، باید در وعده های افطار، شام سبک و زود هضم و سحری از گروه های غذایی پروتئینی مانند حبوبات، آجیل و مغزها, گوشت قرمز، مرغ، ماهی یا تخم مرغ به صورت متنوع استفاده کنیم.
وی افزود: برای ورزشکاران این نیاز افزایش یافته و بر اساس سن رشد، حجم، شدت و نوع ورزش یا برنامه و اهداف تمرینی این نیاز متفاوت خواهد بود. لذا بهتر است ورزشکاران در مورد مصرف پروتئین روزانه خود با متخصص تغذیه مشورت کنند.
آن چه برای تحمل حدود 16 ساعت روزه داری و ناشتا بودن لازم است، خوردن یک وعده سحری مناسب شبیه به وعده نهار است که از همه گروه های غذایی از پروتئین گرفته تا کربوهیدرات پیچیده و فیبردار نظیر غلات کامل در آن وجود داشته باشد تا در طول روز کمتر تشنه شوند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: مصرف کافی آب و مایعات توصیه همیشگی متخصصان تغذیه به افراد در ایام روزه داری است. آن چه اهمیت دارد، تامین آب مورد نیاز بدن در طول شبانه روز است. اگر در فاصله افطار تا سحری و بین وعده های غذایی دریافت کافی از آب یا چای کمرنگ و شیر داشته باشیم، نگرانی برای کم آب شدن بدن وجود نخواهد داشت. حداقل دریافت در خانم ها 8 لیوان و آقایان 10 لیوان از آب و مایعات است که با توجه به شرایط آب و هوایی، فیزیولوژیک یا بیماری های احتمالی این مقدار ممکن است بیشتر هم باشد.
دکتر رضایی عنوان داشت: توصیه های مختلفی برای تقویت سیستم ایمنی وجود دارد که برخی از آنها مبتنی بر شواهد علمی هستند. توجه به نکات گفته شده و موارد زیر می تواند در روزه داری و انجام عبادات این ماه پرفیض بدون افزایش ریسک ابتلا به بیماری های ویروسی کمک کننده باشد:
• خواب کافی به میزان حداقل 8 ساعت در شبانه روز
• تنظیم ساعات خواب، عدم شب بیداری و بر هم نزدن ریتم شبانه روزی بدن
• دور کردن استرس و داشتن آرامش
• مصرف همیشگی وعده سحری به عنوان وعده اصلی
• مصرف مقادیر معقول از مواد غذایی توصیه شده مانند سیر، پیاز، زنجبیل یا لیموترش- نارنج و عدم افراط و تفریط
• استفاده منطقی از ادویه جاتی مثل زردچوبه و زنجبیل در غذاها به عنوان عامل ضد التهاب در بدن
• مصرف کنترل شده مواد غذایی حاوی فلاوونوئیدها مانند چای سبز, بابونه و سنبل الطیب و اسطوخودوس
• مصرف آب لیمو و آب نارنج تازه همراه با سبزیجات یا سالاد
• کاهش مصرف قندهای ساده مانند قند شکر مربا و شربت, زولبیا، بامیه، کیک و شیرینی
• کاهش یا عدم مصرف غذاهای چرب و سرخ شده
• مصرف لبنیات به شکل کم چرب و پروبیوتیک
• مصرف بیش از حد چای و دمنوش به دلیل خاصیت دیورتیک و ادرار آوری، بدن را با کم آبی مواجه می کند.
• بهترست غلات کامل و حبوبات بصورت ترکیبی و متنوع بصورت خیس کرده و جوانه زده مصرف شود.
• بهترست آجیل ها و مغزها به شکل تازه و بی نمک بوده و ترجیحا قبل مصرف پخته یا تفت داده شود.
• بهترست میوه های قابل سشتشو و پوست کندن و ضدعفونی نظیر موز مرکبات ..... مصرف شود.
• بهترست سبزیجات تازه قابل سشتشو و ضدعفونی و ترجیحا قبل مصرف پخته یا تفت داده شود.
• بهترست از گوشت های تازه و متنوع فراوری نشده بفرم کاملا پخته مصرف شود.
• بهترست از مصرف غذاهای نیم پز نظیر تخم مرغ عسلی و کبابها به جز کباب ماهیتابه ای اجتناب شود.
این متخصص تغذیه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در خاتمه تاکید کرد: در خصوص ویتامین D با توجه شایع بودن کمبود آن در بسیاری از افراد جامعه برای مصرف مکمل این ویتامین یا متخصص تغذیه مشورت کنید. هرچند در خصوص اثر ویتامین D در پیشگیری و ویتامین C با دوز بالا در درمان کووید 19 صحبت های زیادی شده، اما اثر آنها به طور علمی اثبات نشده است. از انجا که مصرف زیاد ویتامین های محلول در چربی مانند ویتامین D می تواند موجب مسمومیت شود، بهتر است قبل از مصرف هر مکمل غذایی یا دارویی با متخصص تغذیه مشورت کنید.